Sommige dingen zijn zo vanzelfsprekend in je leven dat je niet snel de neiging hebt om je af te vragen wat het eigenlijk is. Met een opleiding filosofie achter de kiezen weet ik ook dat de vraag wat iets is, een van de makkelijkste manieren is om in het spreekwoordelijke konijnenhol terecht te komen wat als je niet oppast in een existentieel gat eindigt. Ik had dan ook beter kunnen weten toen ik bedacht dat het misschien wel handig was om een post over ‘het internet’ te schrijven. Vandaar al meer dan een maand geen post… ik heb zitten broeden op wat het internet nu eigenlijk is. En spoiler, uiteraard heb ik geen goed antwoord gevonden.
Een klein beetje technische achtergrond is misschien de makkelijkste ingang (ja heus!). In de eerste plaats wat wij vaak het internet noemen, is eigenlijk het ‘(world wide) Web’. De W3 organisatie (dit is de organisatie die onder andere de standaarden voor html ontwikkeld, de basistaal voor websites), beschrijft het kort en bondig. Het internet is een netwerk van (computer) netwerken die gebruik maakt van het TCP/IP protocol. Het Web is een informatieruimte waarbij gebruik wordt gemaakt van URL, HTTP en HTML technologie. Dit Web zit op het Internet.
Iets uitgebreider. Het netwerk van netwerken is een soort netwerk om post en pakketjes over te versturen en te ontvangen met een protocol. Dit klinkt heel ingewikkeld, maar is in feite niets heel anders dan het netwerk van netwerken van postbedrijven wat je vast regelmatig gebruikt om met behulp van het adresprotocol fysieke post en pakketjes mee te versturen en te ontvangen.
TCP/IP is wel uitgebreider en ingewikkelder dan het adresprotocol, maar het idee is hetzelfde. Door het maken van afspraken en het leggen van verbindingen kan je post over de hele wereld bezorgd worden onafhankelijk van de uitvoerende partij. Wanneer de post halverwege de reis van bezorgdienst verandert, ook geen probleem. In het TCP/IP protocol ligt dan ook vastgelegd op welke manier er wordt gezorgd dat je digitale pakketjes goed aankomen.
Gewoon voor de leuk, een aantal verschillen: via TCP/IP wordt je post altijd aangetekend verstuurd (er zit controle op of het goed ontvangen wordt), er zijn geen vaste postroutes (je post gaat via verschillende knooppunten en je weet niet van te voren welke) en je post wordt in stukjes gehakt om te versturen en weer in elkaar gezet als het bij je is (om het versturen van de data behapbaarder te houden).
Met de postdienst kan je allemaal verschillende soorten post versturen, bijvoorbeeld websites. Maar een ander voorbeeld wat je waarschijnlijk wel gebruikt zijn de apps op je telefoon of computer. Dit zijn geen websites, maar een soort programma’s die meestal ook gebruik maken van het TCP/IP protocol om je informatie te laten zien die ergens anders is opgeslagen dan op je eigen apparaat.
Wanneer je over het Web browsed maakt je dus via je browser gebruik van het TCP/IP protocol om bij websites te vragen of ze je hun inhoud willen opsturen zodat je dat kan bekijken. Als de website dat een goed idee vindt stuurt die je vervolgens de informatie op die je hebt opgevraagd. Als het niet kan of lukt krijg je als het goed is ook een melding. Het wil bijvoorbeeld wel eens gebeuren dat je ergens komt waar je geen toegang hebt. Je krijgt een 403 HTTP melding doorgestuurd via het TCP/IP protocol.
Zoals beloofd, dat was het simpele gedeelte van het verhaal. Dus nu weten je een beetje wat het internet is en de verhouding tussen het web en het internet. Dan is de volgende vraag: wie is eigenlijk de baas over het internet en het web? En maakt het uit?
Interessant genoeg is er geen ‘baas’ of eigenaar van het internet of het web. Dit concept is iets waar ik continue mijn hoofd over breek, ik hou er namelijk van om dingen uit te leggen aan de hand van een analogie en ik kan er geen bedenken.
Er zijn partijen die delen van de hardware bezitten waar het internet op draait: hosting bedrijven met de servers waar informatie opstaan en netwerkbeheerders met de kabels die de netwerken verbinden (onder andere de kabels die door de oceanen heen continenten met elkaar verbinden). Maar ze bezitten maar een stukje van het geheel.
Er zijn partijen die zorgen dat er uniforme protocollen bestaan en ontwikkelt worden waarmee het internet en het web kunnen bestaan en verschillende partijen informatie kunnen uitwisselen (zoals het ietf en het W3C). Zij bepalen wel grotendeels hoe de uitwisselingen plaatsvinden maar bepalen niet wat er mee gebreurt. Ook zij zijn dus niet de baas.
Dan zijn er nog partijen die software en websites maken waarmee jij gebruik kan maken van het internet, zoals browsers, apps, social media en maar ook bijvoorbeeld een software om websites te maken (zoals WordPress waar deze site mee gemaakt is). Zij bepalen wel onze toegang tot het internet en het web, maar alleen voor hun eigen producten, dus zijn ook niet de baas.
Daarbij komen de overheden die wet- en regelgeving hebben waar mensen zich aan moeten houden die gebruik maken van het internet en het web. Maar het internet en het web houden zich niet aan landsgrenzen en dat gecombineerd met dat het een gedistribueerd netwerk is, is het niet altijd makkelijk om activiteiten die in een land verboden zijn van het internet en het web te krijgen.
Dan heb je natuurlijk nog de makers van de inhoud, de mensen die bijvoorbeeld website vullen en onderhouden. Maar ook zij bepalen alleen hun eigen onderdeel.
Tenslotte (sorry als ik iemand vergeet) hebben we de gebruikers, de mensen die gebruik maken van de diensten en de informatie op het internet en het web. Hoewel zij ook zeker geen eigenaar zijn, bepalen ze (jij dus ook) wel ook deels wat rendabel is of niet.
Samen maken deze hardware eigenaars, protocolmakers, software bouwers, overheden, inhoudsproducenten en gebruikers (en anderen die ik ben vergeten) het internet en het web. En ook al is er geen duidelijk antwoord op wat het internet of het web precies is, dit geheel van spelers en al hun verschillende motieven vormt krachtenveld waarbinnen de (on)mogelijkheden van het internet en het web bepaald worden.
Interessant genoeg gaat er bijna geen dag voorbij tegenwoordig waarbij er geen nieuws is waar dit krachtenveld een significante rol in speelt.
Criminele hackers die bedrijven en overheden ongestraft te grazen kunnen nemen omdat ze vanuit andere landen opereren dan de landen waar ze de criminele activiteiten ondernemen. Zo wordt Rusland er regelmatig van beschuldigt weinig tot niks te ondernemen tegen hackers die in West-Europa en de Verenigde Staten geld verdienen met ransomware.
Meerdere software bedrijven worden momenteel in de VS en Europa onderzocht, zijn aangeklaagd of al veroordeelt in mededingingszaken waarbij het er vooral over gaat dat ze de toegang tot andere bedrijven via het internet en het web voor gebruikers oneerlijk (in termen van marktregels) beïnvloeden, beperken of duurder maken (onder andere Amazon, Google, Facebook en Apple).
Social media die aangesproken worden op de content die op de platforms wordt geplaatst en de algoritmes die ze gebruiken om te bepalen wat je als gebruiker te zien krijgt.
Overheden die software producenten onder druk zet om zwakkere encryptie toe te passen of achterdeurtjes in te bouwen zodat ze criminelen makkelijker kunnen volgen (maar ook niet-criminelen en criminelen ook weer makkelijker misbruik kunnen maken van de software).
Lokale overheden in de Verenigde Staten en groepen gebruikers in Nederland die maar zelf organiseren dat er glasvezel wordt aangelegd omdat de kabelbedrijven dat in sommige gebieden niet wil doen vanwege de kosten.
De vraag in hoeverre de gebruiker gevolgd mag worden over het internet en met welk doel.
En de lijst gaat door….
De vraag is dan misschien niet zozeer wat het internet en het web zijn, maar hoe jij graag zou willen dat ze zijn. Wie zouden allemaal internet toegang moeten hebben en hoe duur zou dat moeten zijn? In hoeverre kan een overheid bepalen wat er op het internet staat, hoe het gebruikt wordt en welke technieken daarvoor ingezet kunnen worden? Hoe belangrijk vind je het dat kleine bedrijven ook effectief gebruik kunnen maken van het internet zonder daarbij afhankelijk te zijn van grote tech-bedrijven? Mogen social media platforms mensen weigeren en onder welke voorwaarden dan?
En ook niet onbelangrijk, hoeveel ben jij als gebruiker bereid te doen om jou ideale internet iets dichter bij te brengen?