Een collega vertelde me een keer dat ze gezonder wilde eten. Een paar weken later viel het me op dat ze een portieverpakking ontbijtkoek mee had als ochtendsnack. Bij navraag bleek dat zij dacht dat het een gezonde snack was, ook al maakt het suikergehalte de snack vergelijkbaar aan een koekje. Ze was wel geïnteresseerd in gezondere alternatieven en wilde ook wel graag milieuvriendelijker eten. Na een aantal suggesties kwam ze wel tot de conclusie. “Alles wat je suggereert kost ofwel meer geld ofwel meer tijd”.
“En vaak beide.” Was mijn toevoeging.
Hetzelfde gaat eigenlijk op voor alle dingen die we willen consumeren waarbij we andere dingen belangrijk vinden naast het gemak en de laagste prijs, niet in de laatste plaats in de wereld van de IT. Maar hoe kan je nou als consument de juiste keuzes maken, helemaal als je niet zoveel van IT weet?
Grappig genoeg had ik altijd een vergelijkbaar probleem wanneer ik kleding kocht (en nu nog steeds wel eens). Ik hou niet van kleding kopen en als ik het moet doen probeer ik er maar zo snel mogelijk vanaf te zijn. En als ik iets zie wat ik gewoon mooi vind koop ik het dan maar. Blijkt alleen natuurlijk dat niet alles wat ik mooi vind me staat, niet alles wat me staat ik ook daadwerkelijk draag (het liefst loop ik altijd in hoodies en spijkerbroeken rond) om er ook nog een keer achter te komen dat de meeste kleding helemaal niet duurzaam is en de kledingindustrie vaak niet zo goed voor de mensen die erin werken.
Mooi meegenomen: de manier waarop ik nu kleding uitzoek is ook prima geschikt om andere dingen uit te zoeken, zoals software. Dus hier een stappenplan aan de hand van nieuwe schoenen uitzoeken.
1 Wees bereid om tijd en/of geld te investeren. Zoals gezegd, ik hou niet van ‘shoppen’, dus ik besteed er liever geen tijd aan. Ook vind ik kleding niet zo belangrijk (tot op zeker hoogte), dus zou ik er liever ook zo min mogelijk geld aan uitgeven. Maar extra tijd en geld is wel wat ervoor gezorgd heeft dat ik nu kleding heb die ik graag draag, representatiever is dan een hoodie en verantwoorde mode is. Kortom, ik heb nu kleding die bij mij past.
Lastige van tijd en geld is dat je het wel moet hebben om het in te kunnen zetten. Heb je op dit moment beide niet, dan is dit misschien niet een goed moment om iets nieuws uit te zoeken. Weet goed wat je kan missen / wat je iets waard vindt.
2 Weet wat je wilt. Dit is altijd lastig. Ik merk dat mensen vaak een softwarewens ontwikkelen naar aanleiding van een mooie demo, of iets wat ze gezien hebben bij iemand anders of omdat het als hip en happening in het nieuws is gekomen. En in het enthousiasme van het moment willen ze dan graag dat specifieke product. Tijd voor reflectie wordt er vaak niet genomen terwijl er wellicht producten zijn die beter passen of dat dit product misschien helemaal niet past. Het is alsof ik de schoenen van een vriendin van mij bestel in mijn maat, terwijl zij smalle voeten heeft en ik brede. Ja, ik heb mooie schoenen, maar helaas kan ik er niet echt op lopen (en dat was toch een minimale eis).
Dit betekent niet dat actie ondernemen op een demo of een inspirerend voorbeeld een slecht idee is, integendeel! Laat je vooral inspireren, het zou alleen geen reden moeten zijn om niet goed na te denken over wat je nodig hebt.
- Voor iedereen belangrijk: welke functionaliteiten heb je eigenlijk nodig? Het is handig om hier een lijstje voor te maken via het MoSCoW-methode, waarbij je onderscheid maakt tussen minimale eisen en eisen die minder belangrijk zijn. Zo is voor mij voor schoenen een must-have dat ze goed zitten. Ik wil schoenen voor mijn werk dus moeten ze ook representatief over komen. Ik heb last van mijn knieën, dus ik kan geen hakken dragen en in dit geval zoek ik schoenen die ik in de winter kan dragen als het koud is. En ze moeten uiteraard bij mijn bestaande outfits passen. Idealiter zijn ze wel een klein beetje apart of afwijkend, dat past bij mij, maar dat is geen dealbreaker. Tenslotte is het fijn als ik er ook comfortabel een uurtje op kan lopen, maar dat is mooi meegenomen als het lukt.
Voor software is het vergelijkbaar als met schoenen: weet wat je echt nodig hebt en wat mooi meegenomen is. - Door welke wetten wil je beschermt worden? Tegenwoordig is het heel makkelijk om (goedkope) producten te bestellen over de hele wereld. Zoals bijvoorbeeld bij AliExpress. Dit is misschien goedkoop op het eerste gezicht, maar je hebt geen recht op garantie zoals in de Nederlandse wet vastgelegd en de producten hoeven niet aan Europese veiligheidseisen te voldoen (zie de aflevering van Zondag met Lubach hierover). Ik kan dus wel mijn schoenen daar bestellen, maar ze niet terugsturen als ik ze na een week uit elkaar vallen en ik weet ook niet of het leer met kankerverwekkende stoffen is bewerkt.
Een mooi voorbeeld hiervan bij software is de AVG (of GDPR), de Europese wet die regelt hoe bedrijven met data van Europese burgers om moeten gaan. Deze wet geldt voor alle bedrijven die gegevens van Europese burgers verwerken, maar in de VS geldt dat je als geen legaal ingezetene van de VS bent, je niet beschermt wordt door hun privacy wetgeving. Om deze reden heeft het Europees Hof van Justitie de afspraak over het legaal doorgeven van data naar de VS, het ‘Privacy Shield’, onlangs ongeldig verklaard. En hoewel een Nederlands bedrijf om deze reden eigenlijk geen data meer naar bedrijven in de VS mag overbrengen (bijvoorbeeld omdat ze gebruik maken van cloud diensten), kan je als individu best een dienst afnemen bij een bedrijf in de VS. De makkelijkste oplossing voor jou als Europeaan die haar privacy belangrijk vindt? Neem diensten af bij Europese bedrijven. - Wat voor soort bedrijf wil je sponsoren? ‘Put your money where your mouth is’ , zeg je in het Engels. ‘Besteed je geld daar waar je voor staat.’ Ik probeer mijn kleding en mijn schoenen zoveel mogelijk bij verantwoorde bedrijven te kopen, zodat ik niet alleen praat over een betere wereld, maar er ook aan bijdraag met mijn geld (ik zit in de luxe-positie dat ik dat kan).
Interessant genoeg klopt de opmerking ‘Put your money where your mouth is’ niet echt meer wanneer je het over software hebt omdat het zo vaak gratis is. Dit betekent alleen niet noodzakelijk dat het bedrijf geen verdienmodel heeft (al zal je er verbaasd over zijn hoeveel mensen en bedrijven gratis software aanbieden omdat ze geloven dat dit aan een betere wereld bijdraagt, daarover meer in latere posts). Eigenlijk zou de uitspraak moeten worden ‘Put your value where your mouth is’, ‘Breng je waarde naar waar je voor staat’. Of dit nou je geld is, of je data of je tijd. Bedenk wat jij belangrijk vindt waar een bedrijf voor staat waar je je waarde heen brengt. Groene energie, goede werkomstandigheden, voorvechters van privacy, noem het maar op.
3 Heb je alles genoteerd? Dan is het nu tijd om te zoeken! Ik weet welke schoenen ik nodig heb, van wat voor soort bedrijf en in welk rechtsgebied en ben op zoek gegaan. Ik heb wat speurwerk op het internet uitgevoerd: het opzoeken van informatie over bedrijven en lezen wat bedrijven over duurzaamheid op hun websites schrijven (al is dat natuurlijk niet altijd de meest betrouwbare bron). En het is gelukt!
Goed zoeken op software kan wel iets lastiger zijn, helemaal als je erachter wilt komen wat het precies wel en niet kan (niet alle aanbieders zijn daar even duidelijk over). Meer daarover in komende posts meer en meer tips wanneer ik concreet op zoek ga naar alternatieven voor (gratis) software producten als mail, browsers en dataopslag.
En ik wil niemand iets opdringen, maar voor wie nieuwsgierig is: deze schoenen zijn het geworden. Om de analogie met software compleet te maken, ik moest ze nog wel even inlopen.